Wspomnienie III (petersburskie metro)

               Po raz pierwszy podróżowałam metrem, gdy miałam sześć lat i było to na Węgrzech, na kilka miesięcy przed moim wyjazdem do Rosji. Nie robiło to wówczas na mnie takiego wrażenia, jedynie fakt przejazdu pod ziemią wydawał mi się intrygujący. Pociąg jak pociąg, patrzenie za okno nie miało sensu, bo i tak nic nie było widać, wysiadało się na stacjach za metalowymi drzwiami i należało szybko przemieszczać się do wyjścia, uważając przy okazji by nie zgubić swoich partnerów, bo wszędzie było mnóstwo ludzi, tłok i hałas. Nie miałam w tym wypadku najlepszych skojarzeń z tym środkiem komunikacji. Gdy dowiedziałam się, że w Petersburgu najłatwiej poruszać się metrem, ponieważ w ten sposób omija się korki i przemieszcza się bardzo szybko, spodziewałam się tego samego, czego doświadczyłam w Budapeszcie. Jakie było moje zdziwienie, gdy po raz pierwszy podróżowałam z babcią podziemnym pociągiem.

Bezlitosne władze – Ładunek 200

               Lata 80 w Związku Radzieckim. Koniec władzy Breżniewa, krótkie rządy Andropowa, a następnie Czernienki. Na koniec era Chruszczowa, która zakończy się w roku 1991 upadkiem Imperium i powstaniem Rosji. Ale Związek nie runął jednego dnia, całe poprzednie dziesięciolecie, to jego stopniowy upadek. Co się dzieje w kraju? Druga połowa lat 80, to próba walki z kryzysem gospodarczym, czas uświadomienia sobie, ze wojna w Afganistanie nie zostanie wygrana, okres pierestrojki i jawności, z której wszyscy chcą skorzystać. Ryszard Kapuściński napisał: „Dla mnie pierestrojka była połączeniem dwóch wielkich procesów, jakim zostało poddane społeczeństwo Imperium: była masową kuracją odwykową od lęku, oraz zbiorową podróżą do świata informacji. Ktoś kto nie był wychowany w atmosferze powszechnego, zwierzęcego lęku i w świecie bez informacji, będzie miał trudności w zrozumieniu o co chodzi.” Pierwsza połowa lat 80, to właściwie ciągłe rządy Chruszczowa, niezależnie od tego, czy był u władzy czy rządził kto inny. Jego dwaj następcy prowadzili identyczną politykę, w której rząd był skorumpowany, a społeczeństwo zastraszane było przez KGB.

Wspomnienie II (teatr - "Jezioro Łabędzie")

               W wieku dziewięciu lat teatr czy opera były dla mnie rozrywką zupełnie obcą i nieznaną. Zakładałam, że oglądanie występów scenicznych to zabawa dla raczej starszych ludzi, a nie dla takiej małej dziewczynki jaką byłam. Dlatego też, gdy babcia zakomunikowała mi, że idziemy na balet nie podskoczyłam z radości. W petersburskiej operze byłam dwa razy, gdy miałam lat dziewięć i dwanaście. To był mój pierwszy kontakt z baletem, drugi zaproponowałam już sama.

Bezlitosne władze – Świątynia Chrystusa Zbawiciela

               „Jesień 1812 roku. Napoleon na czele swojej rozbitej i zdziesiątkowanej armii opuścił Moskwę i uchodzi z Rosji. Poniósł druzgocącą klęskę. Rosjanie rozwijają ofensywę, triumfują. Panujący wówczas car Aleksander I, żeby wyrazić wdzięczność Opatrzności, że uratował Rosję od grożącej jej zagłady, postanawia wybudować w Moskwie świątynie pod wezwaniem tego, który zbawił Rosję – pod wezwaniem Chrystusa Zbawiciela. Świątynia ma być tak wielka, jak wielka jest wdzięczność cara dla Syna Bożego – ma być olbrzymia, gigantyczna.” Tak opisuję przyczynę i plan powstania największej cerkwi prawosławnej Ryszard Kapuściński, w swoim zbiorze reportaży o Rosji o wspólnej nazwie „Imperium”. Rozpoczyna się historyczna budowa, która przetrwała cztery pokolenia carów, a ostatecznie zakończyła się w roku 1880. Poświęcona została w obecności cara Aleksandra III 26 maja 1883 roku.

Lenin - wiecznie "żywy" bohater

               W historii każdego kraju zapisały się postacie, które uznaje się za wybitne jednostki, o których uczy się w szkołach, jako o bohaterach narodowych. To nigdy nie są ideały, nie każdy musi się pochwalać ich dokonania, zawsze jednak są to osoby, które wpłynęły na rozwój państwa, przetrwanie ważnych dla niego wartości czy utrzymania go, gdy schylał się ku upadkowi. W Rosji także są tacy herosi, których znać musi każde dziecko, a jednym z nich jest Władimir Iljicz Uljanow, znany jako Lenin. Przez nas kojarzony, jako postać, która przyczyniła się do wprowadzenia komunizmu, przywódca bolszewików i organizator rewolucji październikowej. Dla Rosjan jest przede wszystkim osobą, która uwolniła stłamszonych ludzi od tyrani caratu oraz chciała i walczyła o równe prawa dla wszystkich.

Wspomnienie I (podróż - cz.2)

(c.d.)

               Niewiele zapamiętałam z całej podróży, byłam w końcu małą dziewczynką. Były jednak dwie sytuacje, które utkwiły w mojej pamięci. Jedną z nich był przystanek na Białorusi. Jest to konieczność, ze względu na zmianę torów, które w Rosji są szersze aniżeli w Polsce. Przerwa w podróży trwała około dwóch godzin i wypadała w ciągu dnia. Ludzie mogli wysiąść z pociągu i przejść się po okolicy. Pamiętam, że był to słoneczny dzień, więc wyszłam wtedy z dziadkiem na spacer, w trakcie którego dowiedziałam się, co aktualnie działo się z pociągiem. Pracownicy białoruskiego dworca sprowadzali wagony do specjalnego miejsca, w którym pociąg był podnoszony, a jego koła rozstawiane szerzej, aby umożliwić dalszą podróż. Wszystko to wydawało mi się dziwne i bezsensowne, bo po co Rosjanom szersze tory, po co im ten kłopot ze zmianą rozstawienia kół? Dziadek wytłumaczył mi, że to stary projekt, mający na celu bezpieczeństwo tego państwa. Spytałam, czy nie mogą w takim razie wyrównać ich teraz z resztą Europy, ale powiedział mi, że to by było zbyt dużo kosztowało, ponieważ trzeba by zmienić tory w całej Rosji. To był chyba moment, w którym zrozumiała jak ogromna jest Rosja, skoro zmodernizowanie torów i dopasowanie się do reszty świata jest mniej opłacalne niż dwugodzinna przerwa i praca nad zmianą ustawienia kół na pewnym etapie podróży.

Wspomnienie I (podróż - cz.1)

               Po raz pierwszy wyjechałam do Rosji, gdy miałam sześć lat. Był rok 1998 i była to moja pierwsza tak daleka podróża, a do tego za granicę. Byłam podekscytowana, a jednocześnie czułam się bardzo wyróżniona. Wcale nie jest tak łatwo wyjechać do Rosji, co zostało mi wytłumaczone dużo wcześniej. Aby tam pojechać, należało zdobyć w ambasadzie wizę, która przyznawana jest jedynie przy zaproszeniu przez rodzinę z Rosji lub w wypadkach służbowych, wycieczkach zorganizowanych (które były rzadkością) czy w sprawach politycznych. Wszystko to jednak wymagało kontaktu z władzami rosyjskimi przez ich ambasadę, która nie zawsze na taką podróż się zgadzała. Ja otrzymałam zaproszenie od rodziny i dostałam wizę z możliwość wyjazdu na dwa tygodnie. Oczywiście wtedy nie rozumiałam ile starań i pracy zostało włożone w umożliwienie mi tej wycieczki. Czułam się jedynie wyróżniona z tłumu ludzi, którzy do Rosji pojechać by chcieli, a nie mogą.

Ćwierć Rosji

               To nie będzie zwykły blog o Rosji, o jej kulturze czy architekturze. Nie będę krytykowała władzy, ani rządzących z jakiegokolwiek okresu. Nie chodzi mi o opisanie surrealistycznej rzeczywistości, może nawet wręcz odwrotnie. Pragnę przybliżyć czytelnikom ten inny świat, sytuacje ludzi, kształtowanie się ich psychiki i zachowań na przestrzeni lat. Niewielu z nas wie cokolwiek o tym największym na świecie państwie. Słuchamy jedynie o przekrętach politycznych czy problemach gospodarczych, czyli właściwie o sytuacjach, które mają miejsce zarówno w Polsce, jak i każdym innym kraju. Nikt nie zna jego walorów i uroków, a pod wieloma względami Paryż czy Londyn rosyjskim miastom i zabytkom nie są równe.

Będę opisywała losowo wybrane miejsca czy ludzi, w oparciu o przeczytane przeze mnie książki (o Rosji i rosyjskich autorów), obejrzane filmy, a także wspomnienia z własnych podróży do tego kraju oraz podróży znajomych, bliskich mi osób. Czasami będę także nawiązywała do innych państw, w których historii Rosja odegrała pewne znaczenie.

Dlaczego Ćwierćrosja? Ponieważ w moich korzeniach jest Rosja, ale ta część krwi rosyjskiej, która płynie w moich żyłach jest nie większa niż ćwierć. Moja rodzina pochodzi z tego tajemniczego świata, dzięki czemu jego historia była mi bliska od urodzenia. Zawsze interesowałam się tą rzeczywistością, być może właśnie ze względu na rodzinę ciągnie mnie, by poznać ją jeszcze lepiej. Pomimo tego  wiedza, jaką o tym państwie posiadam jest niewielka, co tez wyrażone zostało w nazwie.

 Zapraszam.